حضرت امام قدس سره ضمن استناد به برخی روایات، می فرمود:

مطلوب ترین نوع تلاوت قرآن، آن تلاوتی است که قرآن در اعماق قلب انسان تأثیر کند و باطن انسان صورت کلام الهی گردد و از مرتبه ملکه، به مرتبه تحقق رسد،… آنجا که [معصوم] فرماید: «جوان مؤمن اگر قرائت قرآن کند، قرآن درگوشت و خون او وارد شود»، این کنایه از آن است که صورت قرآن در قلب مستقر و جایگزین گردد؛ به طوری که خود باطن انسان، کلام الله مجید و قرآن حمید گردد، به اندازه لیاقت و استعداد. کسی که خود را عادت داد به قرائت آیات و اسمای الهیه کتاب تکوین و تدوین الهی، کم کم قلب او صورت ذکری و آیه ای به خود گیرد و باطن ذات محقق به ذکر الله و اسم الله و آیت الله شود. چنانچه ذکر، به رسول اکرم و علی بن ابی طالب و اسماء حُسنی، به ائمه هدی و آیت الله نیز به آن بزرگواران تفسیر و تطبیق شده است، آن ها آیات الهیه و اسماءالله حسنی و ذکرالله اکبرند.

اخلاص در صورت
یکی از خطراتی که انسان را حین تلاوت قرآن تهدید می کند، گرفتار شدن به غنا و لهو یا ریا و خودنمایی است. بر این اساس، همان گونه که اولیای الهی توصیه کرده اند، بهتر است قرآن، با صدای نیکو و درعین حال با حزن خوانده شود. حضرت امام خمینی در این باره می نویسد:

در احادیث شریف وارد است که قرآن را با حزن بخوانید و به صورت نیکو تلاوت کنید. حضرت علی بن حسین علی قرآن را به طوری نیکو تلاوت می فرمود که کسانی از آنجا عبور می کردند، از قبیل سقاها، توقف می کردند و بعضی از استماع آن، غش می کردند؛ ولی ما هر وقت می خواهیم صوت حسن و آواز نیکوی خود را به مردم ارایه دهیم، قرآن یا اذان را وسیله قرار می دهیم و مقصد ما، تلاوت قرآن نیست و عمل به این استحباب نمی باشد. بالجمله، مکاید شیطان و نفس اماره بسیار است و غالبا حق [را] با باطل مشتبه می کند و زشت و زیبا را با هم ملتبس می نماید. باید از مکاید او به خداوند پناه برد.

نامه محبوب
فرزندم! با قرآن این بزرگ کتاب معرفت آشنا شو؛ اگر چه با قرائت آن و راهی از آن به سوی محبوب باز کن و تصور نکن قرائت بدون معرفت، اثری ندارد که این، وسوسه شیطان است. آخر این کتاب از طرف محبوب است برای تو و برای همه کس و نامه محبوب، محبوب است؛ اگر چه عاشق و محب، مفاد آن را نداند و با این انگیزه، حب محبوب که کمال مطلوب است به سراغت آید و شاید دستت گیرد.

مانع فهم قرآن
یکی از حجب که مانع فهم قرآن شریف و استفاده از معارف و مواعظ این کتاب آسمانی است، حجاب معاصی و کدورات حاصل طغیان و سرکشی نسبت به ساحت مقدس پروردگار عالمیان است که قلب را حاجب شود از ادراک حقایق و باید دانست برای هر یک از اعمال، چنانچه در عالم ملکوت صورتی مناسب با آن است، در ملکوت نفس نیز صورتی است که به واسطه آن، در باطن ملکوت نفس، یا نورانیت حاصل و قلب مطهر و منور گردد و در این صورت نفس چون آینه صیقل صافی گردد که لایق تجلیات غیبی و ظهور حقایق ومعارف آن شود، و یا ملکوت نفس، ظلمانی و پلید شود و در این صورت، قلب چون آینه زنگار زده و چرکین گردد که حصول معارف الهی و حقایق غیبی در آن عکس نیفکند.

راه یابی با قرآن
یکی از آداب مهم قرائت قرآن که انسان را به نتایج بسیار و استفادات بی شمار نایل کند، «تطبیق» است. آنچنان که در هر آیه از آیات شریف که تفکر می کند، مفاد آن را با حال خود منطبق کرده، نقصان خود را به واسطه آن مرتفع سازد و امراض خود را بدان شفا دهد.

مثلاً در قضیه حضرت آدم ببیند سبب مطرود شدن شیطان از بارگاه قدس با آن همه سجده ها و عبادت های طولانی چه بوده است، خود را از آن تطهیر کند؛ زیرا مقام قرب الهی، جای پاکان است. با اوصاف و اخلاق شیطانی، قدم در آن بارگاه قدس نتوان گذاشت. از آیات شریف استفاده می شود که مبدأ سجده ننمودن ابلیس، خودبینی و عجب بوده که کوس «أَنَا خَیرٌْ مِّنْهُ خَلَقْتَنی مِن نَّارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِن طِین؛ من از او بهترم. مرا از آتش آفریده ای و او را از گل آفریدی»[1] زد. این خودبینی، اسباب خود خواهی و خود فروشی- که استکباراست- شد… پس مطرود درگاه گشت. [2]

پی نوشت ها:
[1]. سوره اعراف:‌12.

[2]. قرآن از دیدگاه امام خمینی، ص103،113،125.